My dear Orthodox Christian faithful,
As we approach the Holy and Great Feast of Theophany, I would like explain to all of you, the difference between what is referred to as the 'small' and/or 'great' agiasmo/holy water.
The Great Agiasmo/The Great Sanctification of the water which is conducted the eve of Theophany and that of the day of the Theophany is exactly the same. It is mistakenly believed by some people that the blessing of the waters conducted on the eve of Theophany is the so called 'small agiasmo' because it is conducted on the day before Theophany Day. Also, that the blessing of the waters on the day of Theophany, is the 'Great Sanctification'. In both instances it is the same service of the Great Agiasmo that is conducted by all priests throughout the Orthodox world. The 'Small Agiasmo' is conducted on the first of every month, as well as, on special occasions upon which Orthodox Christians request it, i.e., blessing of homes, businesses, institutions, and for the foundation of new buildings. The Great Sanctification of the waters takes place twice a year (the 5th and 6th of January) in the local church.
The water of the Great Sanctification is kept throughout the year in church. The purpose, of course, is to offer it to the faithful under certain circumstances and needs. One such instance is, when an Orthodox Christian has been put on penance (kanon) by his/her spiritual father and confessor, and because of it, is not allowed to receive Holy Communion for a period of time. By offering the water from the Great Sanctification (Theophany), to the penitent, the Church offers him/her a special blessing, encouragement and comfort, until he/she is free to, once again, receive Holy Communion.
One very important point to remember is that the holy water from the Great Sanctification, does not ever replace the reception of Holy Communion, the Precious Body and Blood of Christ. Needless to say, the Orthodox Christian must always prepare himself/herself to properly receive the Holy Eucharist, through repentance, fasting, and prayer.
Another question that comes up, is whether the water from the Great Sanctification can be kept at one's house and drink of it at times of, illness, or evil temptation, attacks and harassment. The answer is positive. After all, it is made clear in the divine service of the Great Sanctification (5th and 6th of January), which stipulates the following use of the holy water:
The celebrant Priest continues the blessing of the waters by saying:
"And grant it the grace of redemption and the blessing of the Jordan. Make it a fount of incorruptibility, a gift for sanctification, a redemption for sins, an elixir for maladies, a destroyer of demons, unapproachable by the adverse powers and full of Angelic powers; so that to all who drink there from and receive thereof it may be sanctification of their souls and bodies, for the healing of sufferings, for the sanctification of home and every befitting benefit…"
The Great Agiasmo/The Great Sanctification of the Water (blessed on the 5th and 6th of January) is also used to baptize infants who are in danger of dying or are extremely ill (emergency baptism) i.e., at hospitals, homes, etc. and this is because the Holy Water from either the eve or the day of Theophany, has the same significance, grace and divine power as that of the baptismal waters. Just like in the Sacrament of Baptism, the priest, in like manner, invokes the grace of the Holy Spirit at the divine service of the Great Sanctification of the water…
____________________________________________
ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΑΓΙΑΣΜΟ
Ο Μεγάλος Αγιασμός τελείται κάθε χρόνο τήν 5ην και 6η Ιανουαρίου. Πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι ρωτούν άν ο Αγιασμός αυτός πίνεται, χρησιμοποιείται γιά ραντισμό, φυλάσσεται στά σπίτια και άν αντικαθιστά τή θεία Κοινωνία. Τό κείμενο πού ακολουθεί, μεταγλωττισμένο στή νεοελληνική, αποτελεί "ειδική γνωμοδότηση περί τού θέματος τού Μεγάλου Αγιασμού, δηλ. πώς λαμβάνεται αυτός παρά τών χριστιανών, εάν φυλάσσεται και εάν απ΄αυτόν μεταλαμβάνουν" οι πιστοί, συνταχθέν υπό τού μακαριστού Μητροπολίτου Πατρών κυρού Νικοδήμου. Αρχικώς αυτή δημοσιεύθηκε στά ΔΙΠΤΥΧΑ τού έτους 1999, πρός ενημέρωση τών ευλαβέστατων Εφημερίων και πληροφόρηση τών πιστών.
1. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στό Μεγάλο Αγιασμό πού τελείται τήν παραμονή τών Θεοφανείων και εκείνον τής κυρίας ημέρας τής εορτής;
΄Ο Μεγάλος Αγιασμός πού τελείται τήν παραμονή τών Θεοφανείων και ανήμερα τής εορτής είναι ακριβώς ο ίδιος. Εσφαλμένα κάποιοι θεωρούν ότι δήθεν τελείται τήν παραμονή ο "μικρός Αγιασμός" και τήν επομένη ο "Μέγας". Και στίς δύο περιπτώσεις τελείται ο Μεγάλος Αγιασμός. Μικρός Αγιασμός τελείται τήν πρώτη μέρα κάθε μήνα, καθώς και εκτάκτως όταν τό ζητούν οι χριστιανοί σέ διάφορες περιστάσεις (εγκαίνια οικιών, καταστημάτων και ιδρυμάτων, σέ θεμελίωση κτισμάτων κ.λ.π.). Ο Μεγάλος Αγιασμός τελείται μόνο δύο φορές τό χρόνο (τήν 5η και 6η Ιανουαρίου) στό Ναό.
2. Πού φυλάσσεται ο Μέγας Αγιασμός και γιά ποιό λόγο;
Ο Μεγάλος Αγιασμός φυλάσσεται όλο τό χρόνο στό Ναό. Φυλάσσεται όχι άνευ λόγου. Και ο λόγος δέν είναι άλλος, παρά γιά νά "μεταλαμβάνεται" από τούς πιστούς υπό ορισμένες συνθήκες και προϋποθέσεις. Συνηθισμένη είναι η περίπτωση πού αφορά στούς διατελούντες υπό επιτίμιο τού Πνευματικού, πού εμποδίζει τή συμμετοχή τους στή θεία Κοινωνία, γιά ορισμένο καιρό, και είθισται νά δίδεται σέ αυτούς γιά ευλογία και παρηγοριά τους. Κανένα κώλυμα δέν υφίσταται πρός τούτο, εφ΄ όσον μάλιστα βρίσκονται "εν μετανοία και εξομολογήσει". Απαραίτητα όμως πρέπει νά συνειδητοποιούν ότι ο Μέγας Αγιασμός δέν υποκαθιστά ούτε αντικαθιστά τή θεία Κοινωνία τού Σώματος και τού Αίματος τού Χριστού, γιά τήν οποία οφείλουν μέ τή μετάνοια νά προετοιμάζονται, γιά νά απαλλαγούν από τά κωλύματα τής αμαρτίας, ώστε νά αξιωθούν νά κοινωνήσουν τό ταχύτερο.
3. Μπορεί ο Μέγας Αγιασμός νά φυλάσσεται στό σπίτι και νά πίνουν απ΄ αυτόν σέ καιρό ασθένειας ή γιά αποτροπή βασκανίας και κάθε σατανικής ενέργειας;
΄Η απάντηση είναι θετική. Παρέχεται απ΄αυτό τούτο τό ιερό κείμενο τής Ακολουθίας τού Μεγάλου Αγιασμού, πού προβλέπει "ινα πάντες οι αρυόμενοι και μεταλαμβάνοντες έχοιεν αυτό (τό ηγιασμένο ύδωρ...) πρός ιατρείαν παθών, πρός αγιασμόν οίκων, πρός πάσαν ωφέλειαν επιτήδειον", και δή και "δαίμοσιν ολέθριον, ταίς εναντίαις δυνάμεσιν απρόσιτον" (πρβλ. και τή συναφή ευχή σέ βασκανία, "φυγάδευσαν και απέλασαν πάσαν διαβολικήν ενέργεια, πάσαν σατανική έφοδον και πάσαν επιβουλήν... και οφθαλμών βασκανίαν τών κακοποιών ανθρώπων").
Προϋποτίθεται βέβαια ότι στίς οικίες όπου φυλάσσεται ο Μέγας Αγιασμός, και τό καντήλι θά ανάβει και θά καίει επιμελώς, και η ευλάβεια θά υπάρχει στά μέλη τής οικογενείας, τούς συζύγους ακι τά παιδιά, και θά αποφεύγεται κάθε αιτία πού αποδιώχνει τή θεία χάρη (όπως βλασφημίες ή άλλες ασχημοσύνες).
Ο Μέγας Αγιασμός είναι τό σπουδαιότερο φάρμακο της Εκκλησίας μας μετά τήν Θεία Κοινωνία και γιά αυτό μεταλαμβάνουμε του αγιασμού πριν νά λάβουμε τό αντίδωρο, ενώ, αντιθέτως ο μικρός Αγιασμός, ως τέταρτος κατά σεειράν δυνάμεως, λαμβάνεται μετά τό αντίδωρο.
Οι αγιαστικές Ευχές καθιστούν τό νερό τού Μεγάλου Αγιασμού ισοδύναμο με το νερό της βαπτίσεως και γι΄ αυτό ο Μεγάλος Αγιασμός χρησιμοποιείται για τήν βάπτιση βρέφων, που είναι ετοιμοθάνατα ή βαρειά άρρωστα προς συντόμευση τής Ακολουθίας τής Βαπτίσεως.
Η ακολουθία του Μικρού Αγιασμού (πού τελείται κάθε μήνα) δέν περιέχει αγιαστική Ευχή, δηλαδή επίκληση τής χάριτος τού Αγίου Πνεύματος αλλά ο αγιασμός τού ύδατος γίνεται μόνο μέ τήν κατάδυση τού Τιμίου Σταυρού.
I pray that the above explanation helps everyone understand the importance of Holy Water and the many blessings that we all receive when we partake of it with faith, love, humility and a sense of unworthiness.
_________________________
Please note: Today, the Eve of Theophany:
Orthros: 9:00 a.m.
Divine Liturgy: 10:00
Great Sanctification of the water immediately following.
_____________________
With sincere agape,
+Father George